نام علمي اين ماده مخدر مت آمفتامين مي باشد.اين ماده محرک اعصاب است. مت آمفتامين گاهي اوقات توسط پزشکان براي بيماريهاي خاص تجويز مي شود که با تاثير مستقيم بر مکانيسمهاي مغز شادي و هيجان در فرد ايجاد مي کند که اين دارو را به دارويي به شدت اعتياد آور تبديل مي کند. مصرف کننده ممکن است دچار حرکات تکراري شود. مت آمفتامين همچنين باعث اختلال شديد در خواب و يا بي خوابي کامل مي شود. مصرف کننده دچار بي اشتهايي شديد شده و ساعتها و بعضا تا روزها اشتها به غذا ندارد ولو اينکه اين ماده باعث تشنگي مي شود و مصرف کننده مجبور است مقدار زيادي آب بنوشد
نحوه کار مغز و سیستم اعصاب مرکزی و تاثیر شیشه بر آن:
در سیستم اعصاب مرکزی، سلولها یا رشته های عصبی بصورت مستقم به هم متصل نیستند. بلکه بین انتهای سلول قبلی با ابتدای سلول بعدی فضای بسیار کوچکی وجود دارد که به این فضا در اصطلاح پزشکی سیناپس می گویند.
برای اینکه یک سلول عصبی بتواند پیامی را به سلول دیگر انتقال دهد باید از انتهای خود ماده ای به داخل این فضای کوچک ترشح کند.( به این ماده در اصطلاح پزشکی نوروترنسمیتر می گویند) این ماده بر روی گیرندهایی که در ابتدای سلول بعدی قرار دارند می نشیند و به این ترتیب پیام منتقل می شود. در سیستم عصبی نوروترنسمیترهای زیادی وجود دارند که ترشح هرکدام منجر به علایم خاصی می شود.
دوپامین و سروتونین دو نوروترنسمیتری عمده ای هستند که سوء مصرف شیشه یا مواد محرک باعث افزایش ترشح آنها در مغز می گردد و اختلال در نسبت ترشح آنها در ایجاد بیماری هایی مانند افسردگی یا دوقطبی نقش اساسی را بازی می کند.
و اما داستان شیشه.....
شیشه ای که در حال حاضر در بازار قاچاق مواد محرک ایران وجود دارد بیشتر بصورت کریستال های ریز ( مانند شکر) است که در تکه های کوچک یک لوله پلاستیکی ( نی نوشابه) جاسازی شده و سر و ته آن بسته می شود. این ماده به شکل های دیگری از جمله بلور های شفاف و تیز و.... نیز عرض می شود.
قاچاقچیان مواد با این شعار که: شیشه حاوی مورفین نیست پس اعتیاد آور نیست مصرف آنرا تبلیغ می کنند و متاسفانه بسیاری از افراد ناآگاه خواسته یا ناخواسته در دام این ماده محرک گرفتار می شوند.
واقعیت اینست که شیشه یک ماده محرک بسیار اعتیاد آور است بطوریکه در بسیاری از مقالات پزشکی قدرت اعتیاد زایی آنرا بیشتر از مواد محرکی مانند کوکائین می دانند.
بخاطر داشته باشیم که در حال حاضر درمان اعتیاد به شیشه و مواد محرک مشکل ترین درمان در زمینه درمان سوء مصرف مواد است.
این ماده به چهار صورت کشیدنی، استفاده از طریق بینی، خوردنی یا تزریق ممکن است مورد سوء مصرف قرار گیرد. برای کشیدن آن از پایپی شیشه ای که مخصوص اینکار است، لامپ، چراغ خودرو و .... استفاده می کنند.
شیشه از ترکبات آمفتامین یا مت آمفتامین در آزمایشگاههای غیر قانونی ساخته می شود. قرص اکستاسی نیز از ترکیبات همین مواد است. شیشه در حقیقت هیدروکلراید مت آمفتامین است که علاوه بر شیشه به آن آیس یا کریستال هم گفته می شود. البته در استانهای شرقی کشور به کراک هم کریستال می گویند!
سوء مصرف شیشه ترشح دوپامین، سروتونین و نور اپی نفرین را در سیناپسهای عصبی در مغز به شدت افزاش می دهد و منجر به تحریک سلولهای مغز می شود. شخصی که به سوء مصرف شیشه روی می آورد در ابتدا علایم بسیار خوبی را تجربه می کند.
در ابتدا سوء مصرف شیشه باعث می شود که تجربه های لذت بخش با شدت بیشتری احساس شوند. فرضا اگر شما از شنیدن یک موسیقی لذت می برید و محو آن می شوید شخصی که ماده محرک استفاده کرده است بر روی نت های آن موسیقی پا می گذارد و همراه با آن به پرواز در می آید!!
قدرت تمرکز و اعتماد به نفس در چنین فردی به شدت بالا می رود، خطر را از خود دور می داند. ( به قول معروف دل و جراتش زیاد می شو د) حال تصور کنید چنین فردی در حال رانندگی چه وضعیتی خواهد داشت! بخاطر جرات زیاد فاصله ایمن را در نظر نمی گیرد. با سرعت زیاد از یک وجب جا سبقت گرفته، جاده را محیط خطرناکی برای خود و دیگران می کند! معمولا این افراد توسط پلیس دستگیر می شوند. اگر هم تصادف کنند تصادف های مرگباری خواهند داشت.
بسیار مهربان و صمیمی می شوند! خلاقیتشان زیاد می شود! شخصی که تا دیروز نمی توانست یک خط شعر حفظ کند شاعر می شود و شعر می گوید! بسیار دست و دلباز می شوند بطوریکه براحتی می توان از آنها پول یا چک گرفت! پس احتمال سوء استفاده مالی از این افراد وجود دارد!
در ابتدا حتی ممکن است وضعیت اقتصادی این افراد بهتر شود! این درست مانند آنست که بیمار وامی با بهره زیاد به خودش می دهد و احساس می کند ثروتمند شده است ولی وقتی این وام را پس می دهد بشدت فقیر و بی چیز می شود!
مصرف حتی مقدار کم شیشه منجر به بی خوابی می شود: شب تا صبح نمی خوابد دایم در حال عوض کردن کانال تلویزیون یا گوش کردن موسیقی است! بی قرار می شود و یک جا دوام نمی آورد! اشتها به شدت کاهش پیدا می کند! یکی از مواردی که اطرافیان به شخص مشکوک می شوند کاهش وزن شدید و کم خوابی است!
با مصرف زیاد؛ تنفس و ضربان قلب افزایش یافته، طپش قلب پیدا می کنند. فشار خون و دمای بدنشان بالا می رود و احساس گرما می کنند پس زیاد آب می خورند! ضربان قلب نامنظم می شود. بشدت تحریک پذیر و پرخاشگر می شوند و ممکن است دست به هر خشونتی بزنند. اضطراب، گیجی، لرزش اندامها، تشنج و در نهایت ایست قلبی و مرگ هم از دیگر عوارض سوء مصرف شیشه است.
سوء مصرف طولانی مدت شیشه منجر به ایجاد بدبینی شدید، خشونت، کاهش شدید حافظه، توهم های شنوایی و بینایی، سایکوز ( جنون آنی ) و بسیاری اختلالات عصبی دیگر و در نهایت مرگ می شود. اینها توهم های جالبی هم دارند! ممکن است رنگ ها را بشنوند و صداها را ببینند!
متاسفانه شیشه شخص را در وضعیتی قرار می دهد که تمایل به درمان ندارد و شاید این مصیبت بار ترین تاثیر شیشه بر مغز باشد که درمان و پیگیری این افراد را مشکل کرده است!
به علت ترشح زیاد نوروترنسمیتر ها، بعداز اندک زمانی انتهای اعصاب مغز تحلیل رفته و مغز نمی تواند روند طبیعی خود را داشته باشد و بیمار نه اینکه علایم خوبی تجربه نمی کند بلکه فقط بخاطر ترس از عوارض ترک شیشه که مربوط به کارکرد ضعیف مغز است اقدام به سوء مصرف آن می نماید!
همچنان که گفته شد در حال حاضر درمان مواد محرک از جمله شیشه از مشکل ترین درمان های سوء مصرف مواد است که توسط یک تیم مجرب صورت می گیرد. برای درمان، بر اساس مدت، مقدار، نوع و روش مصرف ممکن است فرد نیاز به درمان دارویی یا بصورت بستری و یا بصورت سرپایی داشته باشد. بعد از آن اختلالات روانپزشکی بیمار باید توسط روانپزشک آشنا به درمان سوء مصرف مواد مورد بررسی و درمان قرار گیرد و بدنبال آن یا هم زمان آموزش خانواده، آموزش مهارت های بهبودی اولیه و پیشگیری از بازگشت و رفتار درمانی انجام شود.
نامهاي رايج:
متامفتامين نامهاي رايج متفاوت و همچنين نحوه هاي متفاوت مصرف دارد. در ايالات متحده آمريکا اين ماده به نامهاي کريستال مت يخ(Crystal Meth) Ice, Glass و نامهاي ديگر شناسايي مي شود.در ايران نيز با نام شيشه شناسايي مي شود ميزان ابتلاء به اعتياد و مصرف مواد مخدر در ايران بالاست. با وجود اقدامات مختلف قانوني و نظامي براي کنترل مواد مخدر در ايران متاسفانه روند مصرف مواد مخدر در بين جوانان شيوع داشته بويژه افزايش مصرف مواد مخدر جديد از مشکلات فعلي مي باشد که بهترين راه در مسير مبارزه با اين خطر، بالا بردن سطح آگاهي جامعه بويژه جوانان و حمايتهاي صحيح خانوادگي است.
يکي از مواد مخدر خطرناک که اخيرا" بين جوانان شايع شده، شيشه است اين ماده به عنوان محرک( نه مخدر) در مجالس رقص و مراکز فساد در کشورهاي انگليس و استراليا بين جوانان رواج دارد.
ترکيبات:
ترکيب اصلي اين ماده از آمفتامين(Amphetamine) گرفته شده که يک ماده محرک و اعتياد آور است و مغز و سيستم عصبي را به شدت تحريک مي کند و از نظر شيميايي اثر آن از آمفتامين بيشتر است. اين مواد در لابراتوارهاي غير قانوني ساخته مي شود و اسامي خياباني مثل: کريستال، يخ، Meth و شيشه دارند. اين ماده توهم زايي و اثرات محرک را باهم ايجاد مي کند.
خطرات بهداشتي:
Methamphetamine وقتي وارد سيستم عصبي مرکزي CNS مي شود، باعث آزاد شدن ناگهاني واسطه شيميايي دوپامين ((Dopamine از مغز مي شود که باعث تحريک سلولهاي مغزي و افزايش خلق و خو و حالت تهاجمي و غير قابل کنترل و افزايش حرکات جسمي مي شود. که در صورت ادامه مصرف بعد از مدت طولاني علايم بدخلقي و افسردگي و علايم اختلال حرکتي مثل پارکينسون در فرد ظاهر مي شود.
اين ماده به صورت داخل بيني و خوراکي و داخل رگ و کشيدني مصرف مي شود و بلافاصله بعد از مصرف حالتي به نام rush يا flash در فرد ايجاد مي گردد و افراد به سرعت اعتياد پيدا مي کنند و مجبورند هر روز مقدار مصرف را زياد کنند.
مصرف اين ماده مي تواند باعث کاهش اشتها براي روزها، افزايش تعداد تنفس، افزايش فعاليت فيزيکي، افزايش دماي بدن و تحريک پذيري و بي خوابي گيجي، لرزش و تشنج، اضطراب و بدبيني و خشونت را سبب شود. که تشنج و افزايش زياد دماي بدن باعث مرگ افراد مي گردد. همچنين با صدمه روي عروق باعث سکته هاي مغزي و قلبي مي گردد.
يکي از عوارض رواني آن ايجاد بيماري رواني شبيه اسکيزوفرني است شامل توهمات بينايي و شنوايي و بدبيني و پرخاشگري است.
مصرف اين ماده به تدريج در بين حيوانات افزايش دارد طبق بررسي در سال 2004 ميلادي در ايالات متحده آمريکا 6.2% از دانش آموزان دبيرستاني حداقل يکبار مصرف شيشه را تجربه کرده اند.
متاسفانه افرار شياد تبليغ اين ماده را در ايران با عنوان نشئه آور ولي بدون اعتياد عنوان مي کنند ولي اين طور نيست و علاوه بر اعتياد مي تواند مرگ آور باشد.
اطلاع رساني و معرفي صدمات جسماني و رواني جدي اين ماده از طريق رسانه هاي عمومي مي تواند از گسترش مصرف اين ماده خطرناک جلوگيري نمايد.
نام اصلي اين مواد آيس به معناي يخ مي باشد. دليل اصلي نام گزاري اين مواد اين است که چون در مجاورت حرارت قرار مي گيرند همانند يخ بخار مي شوند. شيشه در رده آمفتامين ها است و خاصيت محرکي دارد. مت آمفتامين از مشتقات کلاسيک آمفتامين است و در آزمايشگاههاي غيرقانوني از داروهاي ساده و ارزان ساخته مي شود .اين ماده با اشکال مختلف خوراکي، تزريقي يا استنشاقي و تدخيني ( مانند سيگار ) استفاده مي شود. کريستال ماده اي شديداً اعتياد آور است و به شکل پودري سفيدرنگ، بدون بو و تلخ وجود دارد که به راحتي در نوشابه هاي الکلي و غيرالکلي حل مي شود .اين ماده نيز مانند اکس ، تاثيرات خطرناکي بر سلامتي انسان دارد. افت حافظه، پرخاشگري و تهاجم ، رفتارهاي جنون آميز و آسيب هاي قلبي و مغزي از عوارض مصرف آن است.با مصرف اين ماده حالاتي مثل هيجان زدگي ، بي تابي ، تکلم صحيح و تند ، کاهش خواب و اشتها و افزايش فعاليت هاي فيزيکي به وجود مي آيد. هيجانات جنسي يکي از علل ترغيب کننده جوانان براي مصرف اين مواد است. ليکن به مرور اين مواد اثرات مخربي بر قوا و عملکرد جنسي افراد مصرف کننده دارد .از عوارض خطرناک ديگر ، انتقال بيماريهاي عفوني مثل هپاتيت و ايدز مي باشد.
آثار مصرف:
احساس سرزندگي و سرحالي - افزايش ضربان قلب
- افزايش توانايي جنسي - افزايش هوشياري
- افزايش اشتها - کاهش خواب و آرامش
- پرحرفي - توليد افکار بدبينانه
- بيقراري - خلق تحريک پذير
عوارض :
- پرخاشگري - کاهش توانايي جنسي
- عدم کنترل رواني - انواع اختلالات پارانويي( بدبيني)
- ايجاد وابستگي رواني شديد - احساس گم گشتگي( چيزي گم کردن)
- مرگ مغزي - اختلال اسکيزوفرني(ازنوع آشفته)
- خلق تحريک پذير - عصبي بودن وبهانه جويي
- احساس گم گشتگي( چيزي گم کردن) - احساس بي حوصلگي
- احساس کسلي و سستي ( کم انگيختگي)
نکته ها:
در مورد کساني که شيشه مصرف مي کنند بايد اين نکته را ياد آور شد که اگر فرد خوشحال باشد، بعد از مصرف شيشه خوشحال تر مي شود و اگر ناراحت باشد بعد از مصرف شيشه اين ناراحتي تشديد مي شود زيرا شيشه اين خاصيت را دارد که به احساس فرد شدت مي بخشد( اصطلاح فاز چسباندن).
نکته مهم ديگر در مورد شيشه اين است که شيشه بخاطر ترکيب شيميايي پيچيده اي که دارد مي تواند اثر مخدرها را طولاني تر کند و فرد بعد از مدتي که از مصرفش گذشت شديدا به مواد مخدر خصوصا هروئين وابستگي پيدا مي کند.
اين نکته به غلط در بين جوانان و اکثر خانم ها باب شده است که چون شيشه اعتياد ندارد براي بدن سازي بسيار مفيد است زيرا فرد بعد از مصرف شيشه، فعاليت بدنيش زياد شده اين فعاليت بدني شديد و خستگي ناپذير باعث لاغري وتناسب اندام وي مي شود که اين باور شديدا اشتباه مي باشد.
تصور غلط در بين اقشار مختلف مردم که معتقدند مصرف شيشه براي درمان افسردگي مناسب است
